İstiridye Mantarı Kompost Hastalıkları

İstiridye mantarı yetiştiriciliği yapanların en büyük korkularının başında istiridye mantarı kompost hastalıkları gelir. Daha hiç mantar üretip satamadan ortaya çıkan bu hastalıklar, belki aylar süren emeğin boşa gitmesine neden olur.

İstiridye mantarı kompostlarında görülen bu sorunların tamamı önlenebilir ve çözülebilir sorunlardır.

Kompost Üzerinde Kahverengi Lekeler

Kompost poşeti yüzeyinde görülen kahverengi lekeler, kuluçka döneminde kompost içinde aşırı nem olduğunun göstergesidir. Aşırı nem nedeniyle kompost içinde poşetlerin altında su birikir ve zaman içinde kötü kokular salgılamaya başlar. Bu kötü koku amonyak nedeniyle oluşan kokudur.

Kompost içindeki yüksek nem, çeşitli bakteriyel enfeksiyonların hızla yayılmasına ve küflerin gelişimine neden olur. Eğer önlem alınmazsa sarım yapmış kompostlarda bile misel ölümüne neden olur.

Kompost içindeki aşırı nem, kompost üretimi sırasında pastorizasyon ve süzdürme işlemlerinin hatalı yapıldığını gösterir.

Nasıl Çözülür ?

Kompost üzerinde aşırı nem nedeniyle oluşan kahverenli lekeler, kompost içi nem oranı düzene girdiğinde ortadan kalkacaktır. Bunun için kompost diplerinde küçük delikler açmak gereklidir. Bu delikler sayesinde kompost dibinde biriken sular akacaktır.

Ancak akan suların hızlı şekilde mantar odasından tahliye edilmesi gereklidir.

Sarım yapmış kompostlarda görülen kahverengi lekeler ise daha zor tedavi edilir. Çoğu zaman kompostu mantarhaneden çıkarmak diğer kompostların hastalık kapmaması açısından daha doğru olur.

Mantar Pinlerinin Erken Kuruması

İstiridye mantarı için hasat döneminde mantarhane bağıl nem oranı %80 ile %90 arasında olmalıdır. Nem oranının düşük olduğu veya nemin dengeli dağılmadığı mantar odalarında pinlerde kurumalar görülebilir.

Bu sorunun nedeni, yeterli nem olmamasıdır. Bir çok mantar üreticisinin yaptığı en büyük hatalardan birisi de sadece doğal iklim nedeniyle oluşan nemden faydalanmaya çalışmaktır. Ancak dış ortam nemi %90 olsa bile mantarhane içindeki nem oranı, kompostlar nedeniyle %50 seviyelerine kadar düşebilir.

Nasıl Çözülür ?

Pinlerdeki kurumu sorununun çözümü etkili bir nemlendirme sistemi kurulmasıdır. Yere su atarak, tek noktadan sisleme yaparak veya doğal nemden faydalanarak etkili nemlendirme yapılamaz.

Mantarhane nemlendirme işlemi için çok noktadan soğuk sisleme yapılarak tüm kompostlara eşit oranda nem sağlanmalıdır.

Yeşil, Siyah Küf Oluşumu

İstiridye mantarı kompostu, hem kuluçka hem de hasat döneminde yeşil, siyah ve nadiren de olsa pempe veya turuncu renkli küflerle kaplanabilir.

Kompost küflenmesi iki temel nedene dayanır. Bunlar;

• Kompost pH dengesinin olmaması.
• Zararlı Bakteri Oluşumu

İstiridye mantarı kompostu için en uygun pH seviyesi 5,5-6,5 arası olarak kabul edilir. İstiridye mantarı gelişiminin en iyi olduğu aralık bu pH aralığıdır. Kompost pH seviyesi, kompost üretimi sırasında basit olarak kireç ve alçı ekleme yöntemleri ile düzenlenebilir.

Ancak pH değerinin asidik olması yani 5,5 değerinden daha az olması durumunda zararlı mikroorganizmalar nedeniyle küf oluşumu meydana gelebilir.

Küf oluşumunun temel nedeni, kompost üretim sürecindeki aşamalarda yapılan hatalardır. Pastorizasyon, dezenfeksiyon, ısıtma ve soğutma yöntemleri, kalitesiz hammadde seçimi gibi faktörler küf oluşmasına neden olur.

Ayrıca kompost üretimi haricinde mantarhane içindeki mikroorganizmalar da kompost içinde küf oluşumuna neden olabilir.

Nasıl Çözülür ?

Küf oluşumu, çözülmesi en zor istiridye mantarı kompost sorunlarından birisidir. Öncelikle küf oluşumunun nedeni saptanmalıdır. Küf, mantarhane içindeki hijyen eksikliği ile mi yoksa kompost üretim süreçlerinden mi ileri geliyor bunun tespit edilmesi gerekir.

Mantarhane içindeki mikroorganizmaları yok etmek için öncelikle içerdeki tüm kirletici unsurları ortadan kaldırın. Bunlar bir köşede kalmış gıdalar, bozulmuş organik ürünler, sinek gibi canlılar olabilir. Daha sonra yaklaşık 3,5 litre su içine yarım çay kaşığı kükürt ekleyerek bir solüsyon hazırlayın ve küflü kompostlar ile mantarhane içine püskürtün.

Tavsiye Yazı: Mantarhane Dezenfeksiyonu

Bu işlem kompost küfünü gidermeyecek ancak yayılmasını önleyecektir. Az sayıda kompost üzerinde küflenme görülüyorsa bu kompostları imha etmeniz en kesin çözümdür. Ancak çok sayıda kompost küflenmiş ise küflü alanları koparıp atarak bir miktar kompost kurtarma şansınız vardır.

Eğer mantarhane içinde yeterli hijyen sağlandığına eminseniz sorun çok büyük ihtimalle kompost üretimi sırasında meydana gelen hatalardan ileri geliyordur. Kompost üreticisini değiştirmenizi öneririm.

Kompost Yüzeyinde Açık Renkli Lekeler

Kuluçka döneminde aşırı ısınma sonucunda kompost yüzeyinde açık renkli lekeler ortaya çıkabilir. Bu lekelerin bulunduğu alanlarda mantar büyümesi görülmez, dolayısıyla ciddi verim azalmasına neden olur.

Nasıl Çözülür ?

Bu sorunla karşılaşıldığında çözüm bulma imkanı yoktur. Bu nedenle kuluçka döneminde kompost iç sıcaklığını sürekli kontrol ederek sıcaklığın 30 dereceyi aşmamasını sağlamak gereklidir.

Pinlerin Deliklerden Uzakta Büyümesi

Hasat döneminde mantarhane içindeki nem oranı %80 ila %90 arasında olmalıdır. Düşük nem mantarları kurumasına neden olabileceği gibi kompost iç nemini de düşürerek pinlerin istenmeyen bölgelerde çıkmasına neden olur.

Kompost üzerindeki delikler, kompost nem oranını koruduğu gibi dış ortam kuru ise kompostun kurumasına da yol açar. Kuruma öncelikle bu deliklerin olduğu noktalardan başlar. Pinler de kuru bölgeler yerine henüz kurumamış olan nemli bölgelerde büyüme eğilimi gösterir.

Nasıl Çözülür ?

Pinlerin farklı bölgelerde büyüme sorununun çözümü etkili bir nemlendirme sistemi kurulmasıdır. Yere su atarak, tek noktadan sisleme yaparak veya doğal nemden faydalanarak etkili nemlendirme yapılamaz.

Mantarhane nemlendirme işlemi için çok noktadan soğuk sisleme yapılarak tüm kompostlara eşit oranda nem sağlanmalıdır.

Parazit ve Larva

İstiridye mantarının deformasyona uğraması, mantar dokularının sertleşmesi, şapkanın paslı renge dönmesi gibi nedenler böcekleri ve parazitleri çekebilir. Bu zararlı canlıların varlığı kompost içinde küf ve bakteri oluşumunu ve mantar gelişimini olumsuz yönde etkileyecektir.

İstiridye mantarındaki deformansyonlar doğal olmakla birlikte buradaki sorun mantarhane içinde böcek ve parazitlerin bulunmasıdır.

Nasıl Çözülür ?

Böcek ve larva tehditlerine karşı mantarhane içinde hijyen kurallarına kesinlikle uyulması gereklidir. Kompost yerleştirme öncesinde iyice dezenfeksiyon yapılmalı, içeri giriş ve çıkışlarda hijyene çok dikkat edilmelidir.

Mevcut larva ve parazitleri ortadan kaldırmak için 3,5 litre su içine yarım çay kaşığı kükürt ekleyerek bir solüsyon hazırlayın ve küflü kompostlar ile mantarhane içine püskürtün.