Trüf mantarı, ağaç köklerinde toprağın altında yetişen yenilebilir mantar türüdür. Tek çeşit bir mantar türü olmayıp toprak altında yetişen mantarlara genel olarak trüf mantarı adı verilir. Yenilebilir mantar türlerinin içinde en lezzetli mantarlardan bazıları trüf mantarının farklı çeşitleri olup özellikle İtalya, Fransa ve İspanya’da bolca tüketilir.
Halk arasında domalan mantarı veya keme olarak da bilinen trüf mantarının en lezzetli ve değerli çeşidi Tuber magnatum adı verilen beyaz trüf mantarıdır.
Trüf Mantarı Özellikleri
Trüf mantarının dışı sert bir kabukla kaplıdır. Bu kabuk lezzetinin bozulmaması için pişirme sırasında değil pişirildikten sonra servis yaparken soyulur. Trüf mantarı olgunlaştığında ceviz büyüklüğünde ve yaklaşık 100 gr ağırlığında olur. En lezzetli tadı bu ölçülere ulaştığında verir ancak portakal büyüklüğü ve 1 kilogram ağırlığa kadar ulaşabilirler.
Diğer tüm mantarlar gibi ağırlığının çoğu sudan oluşur ve beklediğinde aromasını ve suyunu kaybettiği için taze kullanılmalıdır. Trüf mantarının gerçek tadını almak için toplandıktan sonra beş gün içinde tüketilmesi tavsiye edilir. Trüf mantarı kesinlikle kurutulmamalıdır.
Trüf mantarı bir kap içinde, buzdolabında muhafaza edilmeli ve suyla temas etmemesine dikkat edilmelidir, çünkü üzerine değen su, trüf mantarının çürümesine neden olur.
En bilinen türleri olarak Tuber magnatum (Beyaz trüf), Tuber melanosporum (Siyah kış trüfü) ve Tuber aestivum (Yaz trüfü) söylenebilir. Bunlardan beyaz trüf en nadir bulunan ve en lezzetli trüf çeşididir. Çiğ yenmesi tavsiye edilir. Renk ve şekil olarak patatese benzer. Çoğunlukla İtalyanın kuzeybatısındaki Piedmont bölgesinde yetişir.
Daha az bilinen Oregon beyazının da iki çeşidi bulunmaktadır (Tuber oregonese ve Tuber gibbosum). Her ikisi de olgunlaşmadan önce beyaz renkte olup, olgunlaşma döneminde turuncu-kahverengi ve solgun yeşilimsi kahverengi hale dönüşürler.
Trüf Mantarı nerede yetişir ?
Trüf mantarı genelde meşe ve kestane ağaçlarının köklerine bağlı olarak, yerin 5-50 cm altında yetişir. Bu nedenle bulunması son derece zordur. Trüf mantarı bulmak için özel yetiştirilmiş köpeklerden faydalanılır.
Türkiye’de trüf mantarı çok yaygın olmasa da ekolojik olarak trüf mantarının yetişebileceği uygun bölgeler vardır. Güneydoğu Anadolu bölgesinde zaman zaman toplanır. Ayrıca Trakya ve Kuzey Anadolu bölgesi de trüf mantarının yetişmesi için uygun iklim ve bitki örtüsüne sahiptir.
Toplanması için belirli bir mevsim yoktur zira 70’ten fazla çeşidi olan trüf mantarının her çeşidi farklı iklim ve bitki şartlarında yetişir.
Trüf Mantarının Faydaları Nelerdir?
Trüf mantarı içerdiği temel amino asitler, birçok önemli vitamin, mineraller, protein ve lif bakımından son derece zengin bir besin maddesidir. Bu nedenle vücudun ihtiyaç duyduğu birçok önemli besini bir arada bulunduran nadir yiyecekler arasındadır. Belki de bu kadar değerli olmasının nedenlerinden biri de bu özelliğidir.
C vitamini ve likopen gibi antioksidanlar içerir. Bu özelliği ile hücreler üzerinde yıkıcı etkileri önlemeye yardımcı olur.
Demir deposudur. Kansızlık için faydalıdır. Bağışıklık sistemini destekler.
Kanserli hücre oluşumunu engeller. Özellikle yapılan araştırmalarla göğüs, akciğer, karaciğer ve kolon kanserinde tümörlerin büyümesini engellemekte fayda sağlamıştır.
Sağlıklı bir besin olması nedeniyle kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Aynı şekilde diyabet riskini azaltıcı etkileri olduğunu gösteren bulgular mevcuttur.
Vücutta oluşan iltihaplanmanın hafiflemesinde etkilidir. Enfeksiyon hastalıklarından korunmayı sağlar.
Tüm doğal mantarlar, doğada bulunan zehirli mantarlar ile karıştırılabilir. Bu sayfadaki fotoğraflar ve açıklamalar, örnek ve bilgilendirme amaçlıdır. Bu sayfadaki bilgileri kullanarak mantar toplamayın. Zehirli ve yenilebilen mantarları birbirinden ayırt etmek bazen çok zor olduğundan yabani mantarlar sadece uzmanlar tarafından toplanmalıdır.